گزارشی از نشست جستاری بر تاریخنگاری تاریخ شفاهی معاصر ایران ، تاریخ شفاهی هاروارد

‎دبیر نشست : خانم فائزه توکلی
‎سخنرانان : دکتر مهدی ابولحسنی ترقی / سیروس سعدوندیان / مرتضی رسولی پور  /
 
 
تاریخ شفاهی عرصه پژوهشی نوینی در تاریخنگاری معاصر می باشد . بیش از پنج دهه از عمر تاریخ شفاهی در ایران می گذرد . از اولین پژوهشهایی که در حوزه تاریخ شفاهی ایران انجام شد ، طرح تاریخ شفاهی هاروارد توسط اقای حبیب لاجوردی و همکارانشان می باشد که با حمایت مراکزی مانند بنیاد فورد و شرکتهای خصوصی ایرانیان مقیم امریکا و اروپا و سازمان موقوفه ملی برای علوم انسانی با بودجه ای حدود ٧٥٠٠٠٠دلار حمایت شد و طی ٣ سال از ١٩٨٤-١٩٨١ با ١٣٤نفر مصاحبه انجام شد .
کارگروه تاریخ شفاهی انجمن ایرانی تاریخ با هدف بازنگری بر پژوهشهای تاریخ شفاهی در ارتباط با تاریخ ایران در خارج و داخل کشور در صدد هرچه علمی تر انجام شدن پژوهشها سلسله نشستهایی را که مقدمه همایش سال اتی با عنوان  "تاریخنگاری تاریخ شفاهی معاصر ایران " طراحی کرده است . خانم توکلی دبیر کارگروه نقد خود را به مقاله ای که در فصلنامه تاریخ شفاهی سازمان اسناد در شماره پنجم یا ششم چاپ شده است  ارجاع دادند و بصورت موجز و تیتر وار با رویکرد روش شناسانه و نظری طرح هاروارد را شتابزده و خارج از اصول مصاحبه های تخصصی روش تحقیق کیفی دانسته و تحلیل روایتهای تاریخ شفاهی را به طور عموم و در مورد طرح هاروارد به طور خصوص درقالب  طرحی پژوهشی کلان با حمایت مورخان ضروری دانستند .
در ادامه از مهمانان نشست دعوت نمودند سخنان خود را ایراد فرمایند  اقای سیروس
‎سعدوندیان  از مترجمان متبحر در کتابهای تاریخ معاصر در خصوص دیدگاهشان با ادبیاتی بسیار زیبا و دلنشین ، مساعی هاروارد را بجا و مفید دانسته و دست مریزاد گفتند و رویکرد پژوهشی ان را برون مرزی و گفتگو مدارانه و نقش افرین دانستند و گفت و گو در درون مرز و برون مرز را دارای عوارض و فایده دانستند . ایشان با تکیه بر صحبت رسول الله صلی الله که می فرمایند " حکمت گمشده مومن است ، حکمت را فراگیر هر چند از منافقان باشد" ،رویکردی مثبت به تاریخ شفاهی هاروارد  داشتند
‎دکتر ابولحسنی ترقی که اولین دانش اموخته دکتری تاریخ شفاهی در  ادامه جلسه با نقدی روش شناسانه و اماری دقیق حدود ٥٣ درصد مصاحبه های  طرح هاروارد را شامل سیاستمداران دانستند و باقی را از سایر اصناف و کارگزاران رژیم پهلوی بشمار اوردند . ایشان نقدی علمی بر روش و عدم برنامه ریزی دقیق در مصاحبه ها دانسته مصاحبه ها فرد محور در حالی که باید ،موضوع محور باشند.مصاحبه ی تاریخ شفاهی خروجی اش باید تاریخ باشد. ایشان معتقداند که اسیب جدی(سیاست زدگی) تاریخ شفاهی را تهدید میکند وبه اثار اقای لاجوردی و مصاحبه با ایت الله حائری که در برخی بخشها سانسور نموده انداشاره کردند .در ادامه
‎اقای رسولی پور از پژوهشگران مرکز تاریخ مطالعات معاصر ایشان با تحلیل کتاب اقای فردوست که نمونه ایی از تاریخ شفاهی است اظهار کردند : کارهای داخلی ضعیف تر از خارج است به دلیل هزینه های گزاف در ایران و انقلاب که باعث شد این منطقه تبدیل به یک منطقه ی پر اشوب سیاسی شود
‎تاریخ شفاهی را دچار سیاست زدگی دانستند اما به پژوهشهای خوب در این زمینه اشاره نمودند : مصاحبه با علی امینی و ایرج اسکندری و کارهای محمد ترکمان در پاریس را شاهد مثال اوردند . فعالیتهای تاریخ شفاهی را در قالب منظم و علمی در داخل حداقلی دانستند و در مجموع ایشان کار های انجام شده در خارج کشور را مثبت میدانستند .
در ادامه حدود چهل دقیقه حاضران نظراتشان را ارایه نمودند .